Pasłęka

Dwieście jedenaście kilometrów zakrętów, leniwa śródpolna rzeczka, kręta, dzika, nieprzystępna, dynamiczna niczym górski potok – momentami przełomowa. Taka właśnie jest rzeka Pasłęka. Krajobraz rzecznej doliny i bezpośredniego jej otoczenia jest niezwykle zróżnicowany. Wody skupiają przy brzegu wiele zwierząt, jest to szczególnie cenna ostoja Bobra. Rzeka Pasłęka objęta jest ochroną w ramach Europejskiej Sieci Natura 2000 jako specjalny obszar ochrony siedlisk o powierzchni 6233,4 ha. 

Położenie: Pasłęka ma swoje źrodlisko na polach w rejonie wsi Gryźliny, na pn-wsch. od Olsztynka. Na swej drodze, w górnym biegu przepływa przez jeziora: Pasłęckie, Wymój, Sarąg, Łęguty i Isąg. Dalej przez równiny dociera do Braniewa i uchodzi do Zalewu Wiślanego w okolicy Nowej Pasłęki. Jest odwieczną granicą pomiędzy Warmią i Mazurami.

Wartość szczególna: O szczególnej wartości rzeki Pasłęki są zróżnicowane siedliska występujące na całym przebiegu Pasłęki. Głównym powodem ochrony tego obszaru, ale nie jedynym, jest ostoja Bobrów. W bezpośrednim sąsiedztwie brzegów rzeki (rezerwat "Ostoja bobrów na rzece Pasłęka" obejmuje pas 100 m po obu stronach rzeki) bytuje wiele cennych gatunków fauny i flory. Szczególną wartość przedstawiają różnorodne ekosystemy w jakich przepływająca rzeka odgrywa istotną rolę.

Krajobraz i klimat: Pod względem krajobrazu rzeka Pasłęka jest "wzorcowa", cechuje ją bowiem ogromna różnorodność. Począwszy od przełomowych odcinków, gdzie woda płynie bystro w głębokich jarach pokonując zwalone drzewa, poprzez kręte, niedostępne odcinki w lasach, meandry wśród pól, przejścia przez jeziora, po torfowiska i rozlewiska w dolnym biegu rzeki.

Rzeka sama w sobie nie ma własności klimatotwórczych, niemniej jednak podlega klimatowi regionu. Na obszarze przez, który przepływa Pasłęka ścierają się wpływy klimatu morskiego i kontynentalnego. Rejon ten należy do najzimniejszych terenów nizinnych w Polsce. Skutkiem tego są wysokie przyrosty poziomu wód na wiosnę sięgające nawet 1,2 m. Wysoki poziom wody występuje również w czasie obfitych, letnich opadów, lecz nie osiąga tak wysokich stanów. 

Rozlewiska Pasłęki na torfowiskach, łąkach zamarzają w styczniu i lutym, okres ten może trwać 30 - 40 dni. Może to być niebezpieczne dla bobrów. Ich żeremia nie zawsze mają wyjście nad powierzchnią wody, a lód może znacznie utrudniać wyjście na powierzchnię. 

Ekosystem: Na bardzo bogaty ekosystem Pasłęki składa się szereg czynników. Czyste wody są siedliskiem wielu gatunków ryb. Nad wodą latają ważki, m.in. świtezianki. Spotkać tu można największego polskiego pająka, który poluje nawet na małe rybki - bagnika przybrzeżnego. Przy rzece i nad jej powierzchnią lata wiele ptaków. Bocian czarny, dzięcioł, rybołów czy nasz skrzydlaty klejnot - zimorodek to gatunki niezbyt częste, ale od lat notowane na terenie ostoi

.

Mnogość latających owadów i niedostępne, nadbrzeżne lasy są siedliskiem kilku gatunków nietoperzy. Z grupy występujących ssaków można wymienić jeża, łasicę, wiewiórkę. Do wodopoju u brzegów rzeki podchodzą większe ssaki: sarny, dziki, jelenie, borsuki. 

Na brzegach i w ich sąsiedztwie dobre warunki znajduje wiele gatunków roślin – w tym wiele chronionych. Skrywa je bujna roślinność, ale sprawne oko dojrzy wiosenne przylaszczki, pierwiosnki lekarskie, wawrzynka wilczełyko, konwalie majową, porzeczkę pospolitą i inne. 

W zacienionych wilgotnych lasach występuje wiele gatunków grzybów, wśród nich chroniony sromotnik bezwstydny, kurki czy rydze. Rezerwat otaczają lasy mieszane z przewagą drzewostanów sosnowych. Gatunki liściaste reprezentowane są przez buki, dęby, graby, rzadziej osiki i wierzba iwa. Brzeg Pasłęki porasta olsza czarna, wierzba iwa, osika, brzoza brodawkowata i omszona. Oprócz doliny Pasłęki rezerwat obejmuje również jej starorzecza, gdzie występują łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe, oraz niewielkie bagniste łąki. Na nich, pokrytych zaroślami wierzby i bylinami łąkowymi bobry znajdują bogate i zdrowe źródło pożywienia. 

Ochrona przyrody: W granicach ostoi istnieją następujące formy ochrony przyrody: rezerwaty przyrody "Dolina Rzeki Wałszy" i "Ostoja Bobrów na Rzece Pasłęka" oraz I Obszar Chronionego Krajobrazu województwa warmińsko-mazurskiego.

 

Trzymajcie kciuki za pogodę w weekend! Planujemy piknik ;-)